Tijdens een zomerse avondwandeling zie je overal hetzelfde beeld van lange schaduwen en warm zonlicht, of je nu door de straten van Amsterdam loopt of over de heide bij Otterlo.
Afgevallen takken lijken op achtergelaten gereedschap na een dag werken, een boomhutje zou overal tussen de takken kunnen staan, en wie ziet eigenlijk nog het verschil tussen het groen van Otterlo en dat van Amsterdam?
Soms vraag ik me af of mensen die generatie na generatie op een uitgestrekt continent leefden, waar je dagenlang kon lopen voordat ze een andere mensen tegenkwamen, anders zijn gaan denken over tijd, ruimte en wat er met ons gebeurt nadat we sterven. Laatst leerde ik dat de Aboriginals in Australië tijd niet zien als een rechte lijn zoals wij, maar als een dynamisch, onderling verbonden web waarin verleden, heden en toekomst naast elkaar kunnen bestaan. Soms ben je er, en soms ben je er niet. En als je er niet meer bent, dan mag er niet meer over je gesproken worden.
Dit heb ik pas pas geleden gehoord en weet hier weinig van. Maar hier, in Nederland, zijn er geen eindeloze vlakten of diepe stilte.
De generaties voor ons verplaatsten zich waarschijnlijk binnen een halve dag van het ene naar het andere dag. Nu lopen we, buiten de stad in wat wij natuur noemen, in nog geen half uur van het ene koffiebarretje naar het volgende lunchadres. Je hoort bijna altijd auto’s in de verte, en zelfs in de duinen zie je de hoogovens of windturbines aan de horizon.
Ik vraag me af—als alles zo dichtbij is—maakt dat het moeilijker om verder te kijken dan wat je ziet en kent?
Je hoeft niet ver van huis te gaan om iets te fotograferen dat je de moeite waard vindt. Zoals de lijnen en schaduwen die ik tegenkwam tijdens mijn dagelijkse rondje om het huis. Ook kan je wanneer je ver van huis bent, zoals in Londen, patronen tegenkomen overeenkomen met de patronen die je thuis ook ziet.
Eind 2021 heb ik de workshop Stedelijk Landschap en Architectuurfotografie aan de Fotoacademie in Amsterdam gevolgd. Samen met andere fotografen hebben we enkele malen de wijk De Houthavens bezocht en samen een beeld gevormd van de wijk. Voor mijn eindopdracht heb ik een boek met teksten en foto’s gemaakt hierin volgen we het ritme van de dag van de bewoners in de wijk de Houthavens.
De foto’s en teksten vind je hieronder, klik op de foto voor een vergroting.
Houthavens – Zonsopgang Vroeg in de ochtend zijn er nog nauwelijks mensen te zien in de wijk. Een vrouw laat haar hond uit aan de oever van het IJ
Houthavens – Vrouw eet haar ontbijt aan de oevers van het IJ Op de kade aan het IJ eet een vrouw het ontbijt op dat ze buiten de wijk heeft gekocht. Misschien gaat ze zo werken of met de pont mee.
Houthavens – Braakliggend terrein voor de Pontsteiger Voor de Pontsteiger ligt nu nog een braakliggend terrein, binnenkort zal ook op dit terrein een wijk verrijzen. Er staat al een grootstedelijke reclamezuil klaar voor de toekomstige bewoners.
Houthavens – Balletklas aan het IJ Verderop aan de kade kun je bij wijze van ochtendgymnastiek een balletklas volgen met uitzicht over het IJ waar de containerschepen voor anker liggen. Aan de overkant bewegen de hijskranen langzaam heen en weer, de skyline van Amsterdam Noord is hier in aanbouw.
Houthavens – Speelgoed op straat Speelgoed ligt ’s ochtends nog op straat. De huizen hebben een hang naar het verleden, naar de tijd “toen geluk nog heel gewoon was”. De deur staat altijd open. Buren lopen bij elkaar naar binnen, voor een praatje of een kop koffie. Hier voelt men zich veilig.
Houthavens – Speelgoed op straat De onbekende buitenstaander wordt altijd opgemerkt.
Houthavens – De blik van de ander Wanneer je er woont kun je je nooit onttrekken aan de blik van de ander.
Houthavens – Eerste activiteiten Werklui beginnen al vroeg in de ochtend met het vormgeven van de wijk. Zij graven de grachten uit. Zodat straks, zij die niet aan het IJ wonen ook uitzicht hebben over water, en vanuit de eigen woning meteen op het SUP-board of het eigen bootje kunnen stappen. Wanneer het water door de grachten stroomt zijn er bruggen nodig om de nieuwe eilanden met elkaar te verbinden.
Houthavens – Werklui graven gracht uit Werklui graven gracht uit zodat zij die niet aan het IJ wonen, ook vanuit hun huis op een SUP-board kunnen stappen
Houthavens – Vader en Kind Het leven voor de bewoners van de Houthavens komt langzaam op gang in de Houthavens, behalve werklui en af en aan rijdende bestelbussen zijn er aanvankelijk weinig mensen op straat. In de ochtend brengt een vader zijn kind naar school over het pad van betonplaten omlijst door onkruid. Het pad bestaat uit betonplaten en wordt omlijst door onkruid. Achter de hekken huizen in aanbouw, de zuil met affiches wacht om gezien te worden door de bewoners.
Houthavens – Rijdende bakker in de wijk Iedere zaterdagochtend om kwart voor elf komt de rijdende bakker met brood en croissants voor brunch. Ooit las ik dat in een bejaarden tehuis voor welgestelden de bewoners een uur later opstaan dan in het bejaardentehuis voor hoger opgeleiden. De mate van welgesteldheid lijkt van invloed op het bioritme van de wijk.
Houthavens – Afwezigheid van voorzieningen Wanneer je langer rondloopt in de wijk valt je op wat er niet is, een groenteboer, een bakker, een Chinees, een buurtkroeg een snackbar. Voor al deze voorzieningen moet je de wijk uit. De boodschappen bezorgers rijden af en aan, maar er zijn toch ook bewoners die de tocht naar de overkant van de straat wagen.
Houthavens – Weg met die muur Door de Spaarndammerbuurt en de Houthavens slingert de poster-route “Weg met die muur”. De teksten verwijzen naar de geschiedenis van de buurten, en de wens van de arbeider om in betaalbare huurwoningen te kunnen wonen.
Houthavens – Weg met die muur De enkele bewoners die we spreken verzuchten op een toon die alles goed moet maken, “het is dúúr om hier te wonen”. De betaalbare huurwoning voor de arbeider lijkt in de Houthavens ver weg.
Houthavens – Waar vroeger de dijk lag Waar vroeger de dijk lag, ligt nu een groenstrook en een weg. Alle voorzieningen die bij een wijk of een stad horen zijn aan de overkant, in de Spaarndammerbuurt te vinden.
Houthavens – Karaat Het gebouw Karaat staat op de hoek van de Houthavens van het IJ. Het is al van ver te zien, het is hoog en goudkleurig. Lijkt het dan kostbaarder? Is het omdat het dan beter gezien wordt?
Houthavens – Eten achter de bouwhekken Buiten op het terras lunchen de bezoekers buiten in de zon achter bouwhekken alsof ze in een kooi zitten. Vanaf hun terrastafel hebben ze uitzicht over betonplaten en een zanderige bouwplaats. Vrachtwagens rijden af en aan, daarachter is het IJ te zien.
Houthavens – Zwemmen voor de containerschepen Aan de vlonders aan het Ij spelen kinderen, wandelen mensen. Je mag tot de gele boei zwemmen of SUP-en, achter de boei varen de containerschepen voorbij.
Houthavens – Wachten op de bus De bushalte tegenover nieuw te bouwen bioscoop is er al. Buiten de rand van de wijk kun je hier onbeschut wachten op de bus.
Houthavens – Etenstijd Waar het in de Amsterdamse wijken rond etenstijd druk is op straat met bewoners die thuis komen of naar buiten gaan om een hapje te eten of te drinken, is is het hier stil op straat. Bewoners die thuiskomen blijven binnen zo lijkt het.
Houthavens – Verlaten bouwplaatsen in het donker Vanuit hun huizen kijken de bewoners uit over verlaten maar verlichte bouwplaatsen.
Houthavens – Na zonsondergang Tussen de Pontsteiger en de wijk ligt nog een grote zandvlakte. Aan het einde van het onbebouwde eiland staat een auto geparkeerd met de lichten aan. Een drugsdeal? Een stelletje dat van de zonsondergang geniet? Het blijkt een hondenbezitter die met de auto gekomen is om zijn hond op de vlakte uit te laten.
Houthavens – Vanaf de Pontsteiger Vanaf een bankje voor het gebouw de Pontsteiger is te zien hoe de zon onder gaat achter de wijk. Achter mij controleert de politie auto’s die zij hebben aangehouden
In en rondom Amsterdam vind je nog resten van de oude industrie van vroeger. Op het Westergasterein staat nog een oude gashouder waarin tegenwoordig evenementen worden georganiseerd. Twee andere gashouders zijn weggehaald, op die plek zijn grote ronde vijvers ontstaan met een ecosysteem. Op de foto kijken drie mensen naar de vogelhuisjes die in de vijver staan.
De Markthallen zijn nog wel in bedrijf, het terrein ernaast ligt braak. In de verte is een gerestaureerde schildering van Keith Haring te zien. Over enkele jaren zal hier een woonwijk verrijzen ook de markthallen zullen dan publiekelijk toegankelijk zijn.
In Halfweg zijn nog de resten van de oude suikerwerkfabriek te zien, er is nu een entertainment centrum en er zijn outlet winkels. Tijdens de lockdown begin 2021 ligt het terrein er verlaten en sereen bij.
Keith Haring Markthallen 2021Gashouder Westerpark AmsterdamSuikerfabriek Halfweg
In de eerste helft van 2021 heb ik mee gedaan aan de Workshop: Locatie- & landschapsfotografie aan de fotoacademie Amsterdam. Hiervoor heb ik als onderzoeksgebied “De Bretten” gekozen. De meeste Amsterdammers zullen het gebied wel kennen omdat ze een wandeling door de Bretten maken of er door fietsen of langsrijden met de auto richting Haarlem of omdat ze de groene punten op de paden zien die vanuit het Westerpark die kant op gaan. “De Bretten” is een natuurgebied met een Tuinpark ingeklemd tussen de autosnelweg A9 en het industriegebied Westpoort. Wanneer je naar binnen kijkt dan zie je natuur, maar de invloed van de mens en de stad is bijna altijd te zien, zeker wanneer je naar buiten kijkt.
Voor de opdracht ben ik meerdere malen terug gegaan naar “De Bretten”, voor de eindpresentatie heb ik een fotoboek gemaakt. De foto’s uit het fotoboek zie je hier op deze pagina.
Bomen in nevelen gehuldTwee kauwen in de mistWesterpark in de mist
Februari 2021 Westerpark in de mist. De mist is zo dik dat het nauwelijks mogelijk is om verder dan een paar meter te kijken, laat staan naar de overkant van het veld. Het lijkt soms alsof ik in een enorme grote witte ruimte ben met een grasmat. Een paar vogels pikken in het gras op het veld.
Winter in het Westerpark tijdens de lockdown, niet veel meer te doen deze winter dan een rondje lopen een koffie halen en even op een bankje zitten. Gelukkig bracht het ijs en de sneeuw een welkome afwisseling, mensen gingen het ijs op en vermaakten zich dagen achter elkaar door op het ijs op het peuterbadje te schaatsen.
Bijpraten in de winterzonMan in de winterSchaatster WesterparkSchaatster Westerpark
Zonsondergang rondom de rafelranden van het Westerpark in Amsterdam, Radion Hotel achter de A10. Enorme tag van Benet daarachter het Ibis Hotel. Spoorlijnen bij het het tunneltje aan de rand van het Westerpark, er rijdt net een trein voorbij.
Radion Hotel achter A10LijnenBenet Graffiti, Ibis in de verte
Fietsend rondom Amsterdam kom je al gauw langs de rafelranden tegen van de stad. In de late herfst zon de vuilverbrandings centrale, het belastingkantoor met een voorbij razende trein, kantoorpanden waarschijnlijk leeg vanwege Corona.
Trein & BelastingkantoorRadion Hotel Vuilverbrandingscentrale Amsterdam West
Deze herfst in het Westerpark. Horeca zaken zijn gesloten vanwege Corona, het enige wat we we kunnen doen is een rondje lopen en even op een bankje zitten en een koffietje drinken. Op zondag komt de “bellenblaas clown” die zeepbellen voor de kinderen blaast.